Sıkça Sorulan Sorular

Fiziksel- kimyasal yapı ve nitelikleri bakımından; patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı, kendi kendine veya kolayca ateş alıcı sıvı ve katı maddeler, radyoaktif ve aşındırıcı maddeler, mühimmat, sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazlar, su ile temas ettiğinde yanıcı gaz yayan maddeler ve kendiliğinden kıvılcımlana bilen maddelerdir.

Tehlikeli Mal: Modern hayat için olmazsa olmaz niteliklerine rağmen insanların sağlığına, kamu güvenliğine ya da çevreye yönelik risk meydana getirmesi nedeniyle tehlikeli kabul edilen mallardır. Çevreye oluşan Riskler: Toprağa, suya, atmosfere ya da genel olarak stabil ve kapalı jeolojik yapılar dahil çevreye zarar verme olasılığıdır. Bu malların (maddeler ya da atıklar) çevre ile doğrudan ya da dolaylı olarak temasa geçme yolları kasıtlı olarak, atma ya da dökme yoluyla, kaza eseri, sızıntılar, egzoz ya da kaza sonucu dökülme yoluyla oluşmaktadır.

ADR Sözleşmesi; Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Uluslar arası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması olan ADR Sözleşmesi (ADR: Accord Dangereux Routier) 30 Eylül 1957’de Cenevre’de düzenlenmiş olup, karayolu ile uluslar arası taşımacılıkta güvenliğin arttırılmasını amaçlamaktadır. Başlangıçta 15 üye ülkenin imzalamasıyla düzenlenen konvansiyon 1968 yılından itibaren yürürlüğe girmiştir. Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından 1957 yılında Cenevre’de düzenlenmiş olup, Tehlikeli Malların Karayoluyla Uluslararası Taşınmasına ilişkin Avrupa Anlaşması ‘dır. Bu anlaşma ile belli istisnalar dışında bu anlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi koşuluyla, karayolu araçlarıyla uluslararası tehlikeli mal taşımacılığının yapılabilmesine imkân sağlamaktadır ve karayolu ile uluslararası taşımacılıkta güvenliğin arttırılmasını amaçlamakta ve Tehlikeli malların taşınmasına ilişkin Birleşmiş Milletler tavsiyelerine dayanarak tehlikeli atıklar dahil olmak üzere tehlikeli malların sınıflandırılması, paketlenmesi, etiketlenmesi ve test edilmesine ilişkin hükümlerin, diğer taşıma biçimleri ile uyumlu bir şekilde ortaya konulması ve Karayoluyla tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik şartların belirlenmesini sağlamaktadır.

Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD), ifa edeceği görev ve nitelikleri ADR Başlık 1.8.3’te belirlenen ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından tehlikeli madde güvenlik danışmanı sertifikası düzenlenerek yetkilendirilen gerçek kişidir.

Tehlikeli madde taşımacılığıyla alakalı olarak Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik yayınlanmış ve 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yayımlanan yönetmelikle, ADR’ye göre tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığı alanında faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlasıyla iştigal ettiklerinde Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bölge Müdürlüklerine başvurarak almaları zorunlu olan belgeye Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB) denir. Taşınmakta olan tehlikeli maddenin mevzuata uygun olarak ekonomik, kontrollü, seri, güvenli, insan sağlığına zarar vermeden ve çevreye olumsuz etkisi en az olacak şekilde taşınması hedeflenmektedir.

PKD (Patlamadan Korunma Dokümanı) hazırlanması konusundaki yasal zorunluluk 16.12.1999 tarihinde AB'de kabul edilen 1999/92/EEC sayılı (Avrupa Topluluğu Ortaklık Antlaşması'nın 137.maddesine bağlı olarak çıkarıldığı için ATEX 137 olarak da bilinen) Avrupa Konseyi Direktifi'nin Türkiye’deki AB mevzuat uyum çalışmaları kapsamında ÇSG Bakanlığımızca 25328 sayılı R.G.de yayımlanan 26.12.2003 tarihli "Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hk. Yönetmelik",Madde 10 uyarınca kuruluşların bu zamana kadar çok daha önceden hazırlamış olmaları gereken bir dökümandır. Bu yönetmeliğin 30.4.2013 tarihinde 28633 sayılı R.G.de yayımlanan son revizyonunda da GEÇİCİ MADDE-1 'de; "26.12.2003 tarihli ve 25328 sayılı R.G.de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hk.Yönetmelik hükümleri kapsamında hazırlanmış olan Patlamadan Korunma Dökümanları geçerli olarak kabul edilir. " hükmü ile bu durum bir kez daha vurgulanmaktadır.

Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddelerden bir takvim yılı içerisinde net elli ton ve üstü miktarlarda işlem yapan; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank konteyner/taşınabilir tank işletmecisi olarak bu faaliyetlerden biri veya birden fazlasıyla iştigal eden işletmeler ve Sınıf 1, Sınıf 6 ve Sınıf 7 kapsamındaki tehlikeli maddelerle miktara bakılmaksızın iştigal eden işletmeler Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almak zorundadırlar.

TMGD, sorumlu olduğu işletmede taşıma, yükleme, doldurma veya boşaltma sırasında meydana gelen bir kazanın cana, mala veya çevreye zarar vermesi durumunda kaza hakkında bilgi toplayarak işletme yönetimine ve İdareye bir kaza raporu vermek zorundadır. TMGD kaza ile ilgili olarak taşıma modu, olayın tarihi ve yeri, topografya, hava durumu, olayın tanımı, olaya dahil olan tehlikeli mallar, olayın nedeni ve olayın sonuçları alanlarında bilgilere girerek kaza raporunu sistem üzerinden İdareye tebliğ eder.

Tehlikeli malların taşınması ve ilgili operasyonları dahilindeki işletme faaliyetleri konusunda yıllık olarak İdare’ye sunulması gereken rapora yıllık faaliyet raporu denir. İşletmelerin bir yıl içerisinde iştirak ettikleri tehlikeli maddelerle ilgili olarak bilgilerin TMGD KATİP sistemi üzerinden idareye bildirilmesi şeklinde hazırlanana yıllık faaliyet raporu, yıl sonu itibariyle ilk üç ay içerisinde hazırlanmak ve ibraz edilmek zorundadır. Yıllık faaliyet raporu işletme için hizmet veren TMGD tarafından e-devlet üzerinden işletme adına sisteme girilir.

18/2/2007 tarihli ve 26438 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında izin alacak veya yenileyecek tehlikeli yük elleçleyen kıyı tesislerinin bu yüklerin elleçlenmesine ve taşınmasına uygun olduğunu onaylayan “Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi” almaları ve geçerli durumda bulundurmaları zorunludur. Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi düzenlenmesine ve geçerlilik durumuna ilişkin usul ve esaslar İdarece belirlenir. Paketlenmiş tehlikeli maddelerin taşınmasında rol alan yük ilgilileri ve kıyı tesisleri, IMDG Kod içinde belirtilen hususları içeren bir güvenlik planı oluşturur ve uygular. ISPS Kod kapsamındaki kıyı tesislerinde, bu madde gereğince istenen planda bulunması gereken hususlar, ISPS Kod “Liman Tesisi Güvenlik Planı” içerisinde bulunabilir. Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi almak isteyen tesislerin Tehlikeli Mal Rehberi (TMR) hazırlaması zorunludur.

20/6/2012 tarihli, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında 30 Nisan 2013 tarihli, 28633 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDAKİ YÖNETMELİĞİ” 10. Maddesine göre, patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan işletmelerde, herhangi bir acil durumda işletme içerisindeki personel nasıl hareket edeceğini bilmezse can ve mal kaybı yaşanabilir, işte bu tür can ve mal kaybı gibi olayların yaşanmaması için, bu işletmeler de Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlanması ve bu doküman ışığında gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Patlamadan Korunma Dokümanı, işletme içinde bulunan personelin zarar görmesini önlemek, iş makinelerinde herhangi bir patlama meydana gelme riskini en aza indirmek ve tehlikeli durumlarda oluşabilecek zararların mümkün olduğunca önüne geçmek için gerekenleri belirten belgelerdir.

Firmalara bu hizmeti sağlayacak tehlikeli madde güvenlik danışmanlarının ADR Mevzuatına ve bu kapsamda düzenlenmiş olan ulusal mevzuata hâkim olmaları çok önemlidir. Firmaların uymaları gereken kuralların doğru olarak belirlenmesinin yanı sıra, mümkün olan en güvenli ve en verimli yolla firma faaliyetlerinin yönetiminin kolaylaştırılması gerekir. Gerekli eğitimlerin ve bildirimlerin gerçekleştirilmemesi, ilgili prosedür, talimat ve dokümanların hazırlanmaması, standartların doğru bir şekilde yerine getirilmemesi ve benzeri pek çok aksaklık hem insan ve çevre sağlığına zarar verebilecek risklerin oluşmasına hem de İdare tarafından öngörülen idari para cezalarının uygulanmasına sebep olabilecektir.

İş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren kuruluşlar, toplum sağlığı hizmeti veren kuruluşlar, çevre danışmanlık firmaları, idarece yetkilendirilmiş eğitim kuruluşları, şahıs şirketleri, özel güvenlik kuruluşları, temizlik firmaları, dernekler, federasyonlar, konfederasyonlar, birlikler, vakıflar, meslek odaları, sanayi odaları, ticaret odaları ile sanayi ve ticaret odaları veya bu kuruluşların ortak olduğu kuruluşlar TMGDK olarak yetkilendirilemezler.

Bir TMGD, istihdam edildiği işletme ile birlikte bu işletmenin temsilciliği veya şubeleri de dâhil olmak üzere (tek vergi numarası) en fazla beş yerde danışmanlık yapabilir. TMGDK bünyesinde hizmet veren bir TMGD, en fazla sekiz işletme için danışman olarak görevlendirilebilir.

TMGDK'lar çalıştırdıkları TMGD' lerin tamamını SGK meslek grup kodu ile 30 gün üzerinden istihdam etmek zorundadırlar.

Tebliğ kapsamında kalan bazı işletmeler için 30.06.2015 tarihi itibarıyla başlamış olan ve halen devam etmekte olan TMGD istihdam etme veya TMGD' den hizmet alma zorunluluğu olan işletmeler ile 01.01.2018 tarihine kadar geçici muafiyet kapsamında olup bu tarihten sonra TMGD istihdam etme veya TMGDK' lardan hizmet alma zorunluluğu olan işletmeler, kamu kurum ve kuruluşları için bu zorunluluk devam etmektedir ve ötelenmeyecektir.

İşletmeler, TMFB kapsamında yapılması gereken iş ve işlemlerinin TMFB ve/veya TMGD muafiyeti içermesi durumunda, faaliyette bulunduğu bölge müdürlüğünün yetki alanındaki her hangi bir TMGDK' dan yılda bir muafiyet durumunu belirten rapor almak zorundadır.

Toplam araç taşıma kapasitesi 50 ton ve üzerinde olan taşımacılık işletmelerinin, kamu kurum ve kuruluşlarının, perakende satış yapan akaryakıt , LPG, CNG ve LNG istasyon işletmeleri ile LPG, CNG tüp satışı yapan işletmelerin, liman tesisleri ile hava yolu kargo terminallerinde tehlikeli maddelerle iştigal eden işletmelerin ve Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre K1, K2, C1, C2, L1, L2, R1, R2,M1, M2, M3, N1, N2 Yetki belgesine sahip olup, Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren taşımacıların 01.01.2018 tarihinden itibaren tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet almaları zorunludur.

Tehlikeli yük taşımasında izin ve belge zorunluluğu; İlgili Kanun: Madde 28 - 1 - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği- Cezası: 602 TL Ceza Kime Verilir: Taşımacı Söz konusu ihlal giderilinceye kadar taşıt güvenli bir alana park ettirilir ve taşımanın devamına izin verilmez. SRC5/ADR Sertifikalı sürücü istihdam etme zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 2 / Madde 28 – 3- İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği - Cezası: 625 TL Ceza Kime Verilir: Taşımacı- Cezası: 248TL Ceza Kime Verilir: Sürücü Sertifikalı ambalaj kullanma zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 4 (a) - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği- Cezası: 1.206 TL Ceza Kime Verilir: Gönderici Araçta ADR Uygunluk Belgesi bulundurma zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 4 (e) - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği- Cezası: 1.206 TL Ceza Kime Verilir: Taşımacı Araçta taşıma evrakı bulundurma zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 4 (ç) - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği- Cezası: 602 TL Ceza Kime Verilir: Gönderici Araçta yazılı talimat bulundurma zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 4 (d) - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği - Cezası: 301 TL*2 Ceza Kime Verilir: Gönderici ve Taşıyıcı Tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etme zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 4 (ğ) - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği - Cezası: 3114 TL Ceza Kime Verilir: Firma Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi alma zorunluluğu İlgili Kanun: Madde 28 - 4 (c) - İlgili Mevzuat: Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği - Cezası: 1.206 TL Ceza Kime Verilir: Gerçek veya Tüzel Kişi (Yukarıda yazılı cezalara ait belirtilen fiyatlandırmalar T.C. Ulaştırma Bakanlığı tarafından yıllık bazda revize edilmektedir.)